Wykaz przystanków i opłata za korzystanie z przystanków w Wodzisławiu – komentarz eksperta ds. Transportu

Urząd Miasta Wodzisławia Śl. zaprezentował uchwałę z wykazem i nazwami przystanków a także zaproponował wprowadzenie opłaty dla przewoźników za korzystanie z przystanków komunikacyjnych w Wodzisławiu.

Uchwała z wykazem i zasadami korzystania z przystanków autobusowych w Wodzisławiu znajduje się pod tym linkiem.

Propozycja wprowadzenia opłaty dla przewoźników za korzystanie z przystanków komunikacyjnych w Wodzisławiu wygląda następująco:

Powyższe uchwały zostały wycofane z obrad kwietniowej Rady Miasta i będą głosowane w maju.

Wprowadzenie opłaty napotkało na sprzeciw radnych, którzy w październiku 2020r. przegłosowali najniższe stawki podatków od środków transportu.

Warto również zwrócić uwagę, że Miasto nie wykorzystuje potencjału reklamowego autobusów oraz wiat przystankowych. To z nich w pierwszej kolejności powinno się czerpać dochód na utrzymanie przystanków.

O komentarz do w/w uchwał zwróciliśmy się do Marcina Grupińskiego, eksperta ds. Transportu ze Stowarzyszenia Libertariańskiego:

Wykaz przystanków komunikacyjnych przygotowywany przez właściciela oraz zarządcę infrastruktury przystankowej powinien zawierać informacje pozwalające w sposób precyzyjny na określenie lokalizacji przystanku. Przyjęta przez daną jednostkę samorządu terytorialnego identyfikacja oraz nazewnictwo przystanków komunikacyjnych powinna gwarantować czytelną informację dla pasażerów, którzy mogą nie być mieszkańcami regionu.

Wykaz przystanków zaproponowany przez Gminę Wodzisław Śląskich w załączniku nr 1 do uchwały nie zawiera wszystkich informacji koniecznych do wykorzystania przez przewoźnika w ramach wniosków o zezwolenie na wykonywanie regularnego przewozu osób. Przewoźnik rozważający docelowy przebieg linii komunikacyjnej powinien posiadać precyzyjną lokalizację przystanków, wraz z kierunkiem jazdy możliwym do realizowania z danego przystanku.

Gmina Wodzisław Śląski jako organizator publicznego transportu zbiorowego powinna wprowadzić odpowiednią identyfikację przystanków oraz stanowisk, które pozwolą precyzyjnie określić lokalizację przystanku oraz kierunek jazdy możliwy do zrealizowania z danego stanowiska. Przyjęcie pełnego systemu identyfikacji przystanków komunikacyjnych jest również bardzo ważny dla organizatora publicznego transportu zbiorowego w aspekcie prac utrzymaniowych oraz kontroli przewoźników.

Zastosowanie tego systemu będzie sprzyjać określaniu potrzeb inwestycyjnych w zakresie informacji pasażerskiej oraz infrastruktury drogowej. Gmina będzie dysponować precyzyjną informacją o liczbie kursów realizowanych w ciągu doby z obsługą danego stanowiska, pozwalając na lepsze planowanie projektów inwestycyjnych, odpowiadających potrzebom pasażerów oraz przewoźników.

Podział na stanowiska pełni również ważną rolę w zakresie dworca autobusowego oraz rozwiniętych zespołów przystankowych (np. na skrzyżowaniach stanowiących ważny węzeł komunikacyjny miasta). Przypisanie stanowiska do jasno sprecyzowanego kierunku (np. Wilchwy, Radlin) pozwala na lepszą organizację ruchu pojazdów w granicach takiego obszaru, sprzyjając poprawie informacji pasażerskiej.

Konieczne jest również określenie pełnej nazwy przystanków, które będą znajdować się na rozkładzie jazdy. Nazwa przystanku powinna zawierać nazwę miasta/miejscowości, na której znajduje się dany przystanek oraz nazwę dzielnicy, jeżeli taka występuje. Odbiorcą nazw przystanków są również osoby przyjezdne, dla których zwięzła oraz czytelna informacja stanowi ważny czynnik przy skorzystaniu z usług publicznego transportu zbiorowego. Nazwa przystanków komunikacyjnych powinna spełniać następujące kryteria:

• możliwie krótka (łatwiejsza do zapamiętania dla pasażerów);
• precyzyjnie określająca obszar (np. Wodzisław Śląski Zawada Działkowców zamiast Zawada Bar, Wodzisław Śląski Zawada Paderewskiego zamiast Zawada, Wodzisław Śląski 26 marca Szkoła zamiast Gimnazjum nr 2);
• nazwa zakładu pracy (przedsiębiorstwa) powinna być stosowana wyłącznie, gdy przystanek znajduje się bezpośrednio przy tym obiekcie (np. Wodzisław Śląski Kokoszyce Szwedy zamiast Kokoszyce Leta)

Tab. 1 Przykładowa wizualizacja wykazu przystanków komunikacyjnych dla Gminy Wodzisław Śląski

Dużym problemem związanym z obsługą przystanków komunikacyjnych jest fakt zróżnicowanej własności przystanków komunikacyjnych na terenie Powiatu Wodzisławskiego. W obecnej sytuacji część przystanków komunikacyjnych należy do poszczególnych gmin, natomiast część znajduje się pod zarządem Powiatu. Dla przedsiębiorstwa transportowego jest to bardzo istotne, żeby przystanki na terenie danego obszaru należały tylko do jednej jednostki samorządu terytorialnego.

Z perspektywy przedsiębiorstw transportowych planujących oraz realizujących przewozy komercyjne na terenie Powiatu Wodzisławskiego, wszystkie przystanki na terenie poszczególnych gmin powinny znajdować się pod zarządem Powiatu, co byłoby wygodniejsze dla procedury wnioskowania o zezwolenie na wykonywanie regularnego przewozu osób. Przy takiej formie własności, przewoźnik jest zobowiązany do podpisania umowy na korzystanie z przystanków wyłącznie z jednym organem samorządowym oraz w ramach opłat za dostęp wykonuje w przyjętym okresie rozliczeniowym tylko jeden przelew na jedno konto.

W obecnej sytuacji rozbieżność własności przystanków komunikacyjnych zniechęca przewoźników do uruchamiania nowych linii komunikacyjnych lub rezygnują oni z obsługi wybranych przystanków na trasie przejazdu, co w efekcie wpływa negatywnie na ostateczny wygląd oferty przewozowej.
W kontekście opłat za dostęp do infrastruktury przystankowej, należy wspomnieć, że jest to forma bezpośredniej opłaty za rzeczywiste korzystanie z zadysponowanej infrastruktury. Z drugiej strony jednak stanowi ona obecnie dodatkowe obciążenie dla przewoźników autobusowych, którzy zmuszeni są do dzielenia się swoimi przychodami z państwem za pośrednictwem wielu innych podatków oraz obciążeń finansowych, które często nie pomagają w prowadzeniu działalności gospodarczej.

W związku z tym opłaty za korzystanie z przystanków powinny stymulować rozwój oferty przewozowej w mieście, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że komunikacja miejska w Wodzisławiu Śląskim oferuje pasażerom stawki głęboko nierynkowe, pozbawiając przychodów potencjalnych prywatnych przewoźników, którzy byliby zainteresowani uruchomieniem przewozów.

Dopóki nadzór nad przystankami w Powiecie Wodzisławskim jest tak rozrzucony pomiędzy różne jednostki samorządu, a wykaz przystanków jest niejednolity, pobieranie opłat wydaje się być świadomym działaniem na rzecz całkowitego zniechęcenia przewoźników do uruchomienia nowych połączeń autobusowych w regionie na trasach, których nie może organizować zarówno Gmina, jak i Powiat Wodzisławski, zwłaszcza że do tej pory nie pobierano takich opłat.

Miasto w uzasadnieniu uchwały wspomina również o obowiązku ustalenia stawek z uwzględnieniem niedyskryminujących zasad. Uzgodnienie opłat na zróżnicowanym poziomie (0,05 zł za zatrzymanie pojazdu o liczbie miejsc siedzących powyżej 23 oraz 0,04 zł za zatrzymanie pojazdu o liczbie miejsc siedzących do 23) sprawia, że przewoźnicy korzystający z pełnowymiarowych autobusów są karani za posiadanie autobusu oraz przewożenie osób znacznie bardziej komfortowym środkiem transportu niż busem. Żądanie wyższej opłaty za postój autobusu może skutkować pogorszeniem jakości usług przewozowych oferowanych przez prywatnych przewoźników.

Marcin Olgierd Grupiński
Ekspert ds. Transportu
Stowarzyszenie Libertariańskie